Göz tembelliği tedavisi birtakım nedenlerle ortaya çıkan göz rahatsızlığını önlemek amacıyla yapılan işlemlerdir. Göz tembelliği insanların gündelik yaşantısını ve iş hayatını olumsuz yönde etkileyen son derece ciddi bir rahatsızlıktır. Bu nedenle bu rahatsızlığın teşhisi ve erken tedavisi göz sağlığı açısından son derece önemlidir. Göz tembelliği sıkıntısı yaşayan hastalarda 2 gözün görme oranı birbirinden farklılık göstermektedir. Diğer adı ambliyopi olan bu rahatsızlık toplumun belirli bir kesiminde görülmektedir. Normal şartlarda tedavisi bulunan bu hastalık erken teşhis edilemediğinde kalıcı görme bozukluklarına neden olabilmektedir. Bu nedenle hastalığa ait belirtilerin tespiti halinde en yakın göz doktoruna muayene olmak son derece önemlidir.
Göz tembelliği tedavisi her yaş grubundan hastaya uygulanmaktadır. Bebeklik döneminden itibaren belirti göstermeye başlayan bu hastalık zamanla ilerleyerek daha kötü bir hal almaktadır. Göz tembelliği göz sinirlerinin dengeli bir şekilde kullanılamaması nedeni ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Bu hastalığa sahip insanlarda göze görünen görüntüler göz sinirlerine ulaşamamaktadır. İlerlemiş durumlarda ise hastalar bulanık görme durumu ile karşılaşmaktadır. Bu gibi durumların ilerleyerek zamanla daha kötü bir hal almaması için çocukluk döneminden itibaren hastaların düzenli olarak göz muayenelerine gitmesi gerekmektedir. Göz tembelliği belirgin belirtilere sahip bir rahatsızlık değildir. Bu nedenle klinik ortamda alanında uzman hekimler tarafından gerekli inceleme ve testlerin yapılması ile tanı konulmaktadır.
Göz tembelliği tedavisi sürecinde en kritik dönem 6 ay ile 7 yaş aralığıdır. Bu dönem sonrasında yapılacak tüm cerrahi müdahaleler göz tembelliği sorununu ortadan kaldırmaktadır. Müdahale esnasında tembellik gösteren göz sinirleri harekete geçirilerek görme duyusu aktif hale dönüştürülmektedir. Görme duyusu beyin ile bağlantılı özel ve karmaşık bir yapıya sahiptir. Bu nedenle yapılacak olan cerrahi müdahale büyük bir deneyim ve özen istemektedir. Operasyon esnasında yaşanacak herhangi bir olumsuz durum kalıcı göz hasarlarına sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle göz tembelliğinden şikayetçi hastalar tedavi olmadan önce alnında uzman hekimleri ve klinikleri detaylı bir şekilde araştırmalıdır. Alanında başarılı hekimlerden bu konuda gereken desteği almalıdır.
Göz tembelliği tedavisi olmadan önce hastalarda birtakım belirtiler görülmektedir. Bu belirtiler sayesinde göz tembelliği erkenden teşhis edilebilmektedir. Hastalığa ait belirtiler hastalığın başlangıç aşamasında kendini gizlemektedir. Hastalık ilerlemeye başladıkça belirtiler kendini göstermektedir. Bu belirtilerden bazıları şunlardır;
Göz tembelliği oldukça ciddi bir sağlık sorunudur. Birbirinden farklı nedenlerden dolayı ortaya çıkan bu rahatsızlığın kendiliğinden teşhisi mümkün değildir. Özellikle beyin ve görme duyusu arasındaki bağlantıda oluşan sıkıntılar hastalığı tetiklemektedir. Eşit ve doğru bir şekilde kullanılmayan göz zaman içerisinde tembelleşerek kalıcı görme kayıplarına sebep olabilmektedir. Bazı özel durumlar göz tembelliğini tetiklemekte yada ilerlemesine neden olmaktadır. Bu nedenlerden bazıları şunlardır;
Şaşılık oldukça ciddi bir göz sağlığı sorunudur. Görmeyi büyük oranda etkilediğinden dolayı göz tembelliğine neden olmaktadır. Göz tembelliği tedavisi esnasında şaşı hastalar ile sıklıkla karşılaşılmaktadır. Gözde bulunan kasların düzenli olarak çalışmaması nedeni ile ortaya çıkan şaşılık göz tembelliğine adeta davetiye çıkarmaktadır.
Göz kapağı düşüklüğü rahatsızlığı doğuştan gelen bir durum olabileceği gibi sonradan da oluşabilen bir durum olabilmektedir. Gözde bulunan renkli kısmın örtülmesi sonrası ortaya çıkan bu göz rahatsızlığı zamanla ilerleyerek göz tembelliğine dönüşmektedir. Gözün görme oranını ciddi bir şekilde etkilemektedir. Bu nedenle tedavisi oldukça önemlidir.
İnsan gözü oldukça karmaşık bir yapıya sahiptir. Birbirinden farklı pek çok göz rahatsızlığı çeşidi bulunmaktadır. Bir gözde bulunan rahatsızlık diğerindekinden tamamen farklı olabilmektedir. Bu durumda gözün görme yeteneğini olumsuz olarak etkilemektedir. Her 2 göz arasındaki görme farklılığı göz tembelliği tedavisi açısından son derece önemlidir.
Katarak gözdeki görme yeteneğini oldukça ciddi bir oranda etkileyen kötü bir rahatsızlıktır. Her yaş grubundan herkeste görülebilen bu hastalık kendiliğinden oluşabileceği gibi genetik olarak da ortaya çıkabilmektedir. Katarak gözün tamamını örten bir tabakadır. Bu tabaka nedeni ile göz sinirleri görme özelliğini zaman içerisinde kaybetmektedir. Bu sebeple göz tembelliği durumu yaşanmaktadır. Başarılı bir uygulama ve tedavi ile bu sorun kökünden halledilebilmektedir.
Travma herhangi bir nedene bağlı olarak ortaya çıkan ve görmeyi etkileyen psikolojik bir durumdur. Pek çok insanda travmaya bağlı görme bozuklukları sıklıkla görülmektedir. Yaşanan travma beyin yapısına hasar verdiğinden ve görmeyi olumsuz anlamda etkilediğinden dolayı cerrahi bir işleme ihtiyaç duyulmaktadır. Göz tembelliği tedavisi bu noktada önemli bir işleve sahiptir.
Göz kapağı düşüklüğü genellikle genetik bir durumdur. Gözdeki kapakta yaşanan düşme hali bir gözün diğerine oranla daha fazla çalışmasına neden olmaktadır. Bu durum görme sinirlerine yüksek düzeyde bir baskı yapmaktadır. Bu nedenle göz zaman içerisinde deformasyona uğrayarak görme özelliğini yitirmektedir. Bu nedenle düzenli göz muayenesi oldukça önemlidir. Aksi halde görme kaybı kalıcı bir hale dönüşmektedir.
Pek çok vitamin görme konusunda son derece faydalıdır. Bu nedenle dengeli ve sağlıklı beslenmek son derece önemlidir. Hatalı beslenme zamanla gözde bozulmalara ve çeşitli hastalıklara sebep olmaktadır. Özellikle A vitamini göz tembelliği tedavisi açısından son derece önemlidir. Bu vitamin göz sağlığını koruyarak göz sinirlerini güçlendirmektedir. Vitamin eksikliği göz sinirlerinde basınç yükselmesine sebep olarak görme tembelliğine neden olmaktadır.
Göz tembelliği tanısı sadece göz muayenesi ile konulabilmektedir. Çünkü hastalığın belirtileri kendini ilerleyen aşamalarda göstermektedir. Yeni doğan hastalarda yada kalıtsal göz rahatsızlıklarına sahip hastalarda tanı koyma işlemi daha kolay bir şekilde gerçekleştirilmektedir. Çünkü mevcut sağlık sorunu göz tembelliği hastalığını tetikleyebilmektedir. Bu nedenle kontrol amacıyla hastalar düzenli olarak göz muayenesinden geçirilmektedir. Bu esnada erken teşhis imkanına sahip olunabilmektedir. Göz tembelliği tanısı konulurken hastalara birtakım görme testleri uygulanmaktadır. Bu testlerden alınan sonuçlar hastalığın ne derece de ilerlediğini göstermektedir. Fazla ilerlemiş görme kayıpları göz tembelliği tedavisi ile giderilmektedir.
Göz tembelliği tedavileri hastalığın ilerleme durumuna göre değişkenlik göstermektedir. Görüş artışının sağlanması bakımından erken teşhis ve ardından tedavi işlemlerine başlanması büyük bir önem arz eder. Hastalığın tedavisi boyunca doktor tarafından verilen önerilere uyulmalı ve düzenli bir şekilde hareket edilmelidir. Doktor tarafından uygun görülmeyen davranışlardan kaçınılmalıdır. Tedaviye başlanırken olduğu gibi sonlandırılırken de doktordan onay alınmalıdır. Aksi halde yapılan müdahalelerden verimli sonuçlar elde etmek güçleşmektedir. Göz tembelliği rahatsızlığı yaşayan hastalara uygulanan tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır;
Hastalığın en erken dönemde teşhis edildiği ve henüz ciddi bir hal almadığı dönemlerde bu tedavi yoluna başvurulmaktadır. Göz tembelliğinin ilerlemesini önleyen ve gözü tedavi edici özel bir yapıya sahip gözlükler sayesinde hiçbir cerrahi işleme gerek kalmadan kolayca hastalık önlenmektedir.
Göz tembelliği tedavisi esnasında başvurulan bir diğer yöntem olan kapama tekniği görme konusunda başarılı olan gözün bir sargı bezi ile kapatılmasını esas almaktadır. Bu sayede görme sıkıntısı yaşayan göz açık kalarak görme sinirlerini zorlamakta ve görme konusunda daha etkin bir hal almaktadır. Göze uygulanan kapama süresi her hastanın mevcut durumu ve yaşına göre değişkenlik göstermektedir.
Gözde yer alan ve çalışmayan kasların harekete geçirilmesi için uygulanan bir çeşit fizik tedavi yöntemidir. Göz kapama açma egzersizleri ile göz kaslarını güçlendirmeyi esas alan bu uygulama göze derinlik algısı katmayı amaçlamaktadır. Hastalarda gösterdiği başarı değişkenlik göstermektedir.
Göz tembelliği tedavisi esnasında her hastaya özel yapılan ölçümlere uygun olarak üretilen lensler ile uygulanan bir tedavidir. Oldukça başarılı sonuçlar vermektedir.
Göz sinirlerini güçlendirici ve harekete geçirici özelliğe sahip tıbbi ilaçlar yardımı ile uygulanan bir tedavi yöntemidir. Günümüzde en sık kullanılan göz tembelliği tedavi yöntemlerinden biridir.
Op. Dr. Yalçın İşcan Göz Hastalıkları Uzmanı