Kornea Nakli

Gözün renkli bölümü olan iris tabakasının önünde yer alan şeffaf tabakaya kornea denilmektedir. Göze gelen ışınlar ilk önce bu dokudan geçer. Daha sonra retina denilen sinir tabakasına ulaşır ve bu sayede görme işlemi gerçekleşmektedir. Korneanın düzenli şekli ya da saydamlığı bu sebeple görmede önemli bir rol oynamaktadır. Eğer kornea saydamlığını kaybeder (katarakt ameliyatından sonra geçmeyen kornea iltihabı, korneanın distrofi ve benzeri kalıtsal hastalıkları gibi) ya da şekli bozulduğunda (keratokonus gibi korneanın ilerleyen şekilde dikleşmesi ve incelmesi) hasta net görememektedir. Bu durumlarda kornea, sağlıklı olan başka bir kornea dokusuyla değiştirilerek görme tekrar kazanılabilmektedir. Bu nakil uygulamasında doku, hayatını yitirmiş bir bireyden alınan sağlıklı kornea dokusudur. Bu işleme kornea nakli denilmektedir. Kornea nakli işlemi tam kat kornea dokusuyla yapılabileceği gibi korneanın yalnızca alt katmanı ya da üst katmanının nakli de yapılabilmektedir. Korneanın saydam olmasını sağlayan özelliklerden biri de damarsız olmasıdır. Dokuda damar olmaması doku nakil işlemlerinde önemli bir avantaj sağlamaktadır. Çünkü doku reddine neden olan hücrelerin yabancı dokulara ulaşması bu sayede mümkün olmamaktadır. Bütün nakil ameliyatları düşünüldüğünde kornea nakillerinin diğer nakil işlemlere göre daha başarılı olmasının sebebi de bu özellikten kaynaklanır.

Tam Kat Kornea Nakli Ameliyatı Basamakları

Lokal ya da genel anestezi altında göz ve etrafı dezenfekte edilir sonrasında steril bir örtü ile örtülmektedir.
Kornea merkezi işaretlenmektedir.
Yuvarlak bir bıçak içeren trepan adı verilen vakumlu bir alet ile kornea merkezinden 7-7.5 mm çaplı dairesel olan tam kat bir kesi yapılarak korneanın merkezi çıkartılmaktadır.
Verici kornea da punch adı verilen dairesel bir bıçak içeren vakumlu olan başka bir alet ile, alıcı yatağa uygun bir şekilde hazırlanmaktadır.
Verici kornea, alıcı yatağa çeşitli dikiş teknikleri (devamlı dikiş, 16 adet tek dikiş ile beraber devamlı çift dikiş, 16 adet tek dikiş vb) ile dikilmektedir.
Göze antibiyotikli ilaç uygulandıktan sonra işlem sonlandırılmaktadır.

Bir kornea nakli ameliyatının süresi ortalama olarak 30-40 dakikadır. Aynı anda yapılacak başka işlemler varsa ameliyat süresi uzayabilmektedir.

Tam Kat Kornea Nakli İşlemi Sonrası

Ameliyat sonrasında ilk birkaç hafta sulanma, batma gibi şikayetler olabilmektedir. Ameliyat günü koruyucu bandaj kullanılır. Görme seviyesi hemen çok fazla artış göstermeyebilir. Ameliyat sonrası kortizonlu ve antibiyotikli göz damlaları doktor önerisi doğrultusunda kullanılmaktadır. Ameliyat sonrasında 1. gün ilk kontrol yapılmaktadır. Sonrasında ilk hafta ve ilk 1 sene boyunca her ay kontrol gerçekleştirilmektedir. Genel olarak 1 yıl sonra dikişler alınmaktadır.

Tam Kat Kornea Nakli Operasyonu Sonrasında Görülen Komplikasyonlar

Ekspulsif kanama: Göz damar dokusu olan koroidde’de kan birikmesi sonucunda meydana gelen kontrolü güç olan bir kanama türüdür. Bu durum oldukça nadir görülmektedir. (%0.45-1.08). Oluşmadan önce tahmin etmek mümkün olmamaktadır ve gerçekleşirse gözün kaybı ile sonuçlanabilmektedir.
Astigmatizma: Kornea nakli operasyonu sonrasında astigmatizma sıklıkla görülebilmektedir. Doku iyileşmesi ile beraber koyulan dikişler bu astigmat değerlerini zaman içerisinde değiştirmektedir. LASIK, dikiş alma, gevşetici kesiler ya da tekrar dikiş atma ile astigmat giderilebilmektedir.
Glokom ( Göz içi basınç artışı ): Erken ya da geç dönemde görülebilmektedir. Erken dönemde görülen glokom ilaçlar ile hemen kontrol altına alınmaktadır. Geç dönemde meydana gelen göz içi basınç artışı genel olarak kullanılan kortizonlu damlalara bağlı olmaktadır. Bu durumda da glokomu düşüren ilaçların kullanılması gerekmektedir.
Enfeksiyon: Göz içi ameliyatlar sonrasında ciddi enfeksiyonlar oldukça nadir de olsa görülebilir. Oldukça önemli bir durumdur ve erken müdahale gerektirmektedir.
Doku reddi: Özellikle farklı sebeplerle korneasında damarlanma olan hastalarda görülebilmektedir. Bu tür durumlarda göze çeşitli özel iğneler yapılarak, ilaçlar ve damlalarla dokunun reddedilmesi önlenmeye çalışılır.

Tam Kat Kornea Nakli Operasyonunda Femtosaniye Lazer

Tam kat kornea nakli işleminde, alıcı yatağın hazırlanması basamaklarında kullanılan trepan adı verilen yuvarlak bir bıçak içermekte olan vakumlu bir alet yerine, Femtosaniye Lazer işlemi ile kornea merkezinde 7-7.5 milimetre çaplı dairesel olan tam kat bir kesi yapılarak korneanın merkezi çıkarılmaktadır. Ameliyatın diğer aşamaları aynı şekildedir. Femtosaniye lazer işlemi ile hazırlanan kornealarda yara yerinin uyumu oldukça düzgün olmaktadır.

Korneanın Üst Katman Nakli ( DALK )

Korneanın tam katının değil de yalnızca üst katmanının değiştirilmesi uygulamasına DALK denilmektedir. DALK işleminin uzun hali “derin ön lameller kornea nakli” olarak karşımıza çıkmaktadır. En fazla keratokonus hastalığında yapılır.

Korneanın genetik hastalıklarında, rahatsızlık korneanın üst katmanlarını tutuyor ise de DALK uygulanabilmektedir.

DALK Ameliyatı Aşamaları

Genel ya da lokal anestezi altında göz ve etrafı dezenfekte edilir sonrasında steril bir örtü ile örtülmektedir.
Korneanın üst katmanı, korneanın merkezinde 7-7.5 milimetre çaplı dairesel bölümde “Büyük Baloncuk” yöntemi ile ya da manuel lameller diseksiyon ile çıkartılmaktadır.
Önceden hazırlanmış olan verici korneanın üst katmanı, kornea merkezinde alıcı yatağa uygun olarak hazırlanır ve alıcı yatağa dikilmektedir.
Gözde en az 16 tane dikiş olmaktadır.
Göze antibiyotikli ilaç uygulandıktan sonra işlem sonlandırılmaktadır.
Ameliyatın süresi ortalama olarak 40-50 dakikadır. Aynı anda yapılacak başka işlemler varsa ameliyat süresi uzayabilmektedir.

DALK Operasyonu Sonrası

Ameliyat sonrasında ilk birkaç hafta gözde sulanma, batma gibi şikayetler olabilmektedir. Ameliyat günü koruyucu bandaj kullanılır. Görme seviyesi hemen çok fazla artmayabilmektedir. Ameliyat sonrası kortizonlu ve antibiyotikli göz damlaları doktor önerisi doğrultusunda kullanılmaktadır.

Ameliyat sonrası ilk gün ilk kontrol yapılmakta ve nakledilen dokunun durumuna bağlı olarak kontrol sıklıkları ayarlanmaktadır. Genel olarak 6 ay sonra dikişler alınmaktadır.

DALK Esnasında Görülen Komplikasyonlar

Korneanın alt katmanının bütünlük kaybı: Bu durum bazı zamanlarda ameliyata DALK olarak devam edilmesinde problem çıkarabilmektedir ve tam kat kornea nakli işlemine geçilebilmektedir.
Astigmatizma: Kornea naklinden sonra astigmatizma sıklıkla görülebilmektedir. Doku iyileşmesi ile beraber koyulan dikişler bu astigmat değerlerini zaman içerisinde değiştirmektedir. Tekrar dikiş atma, dikiş alma, LASIK ya da gevşetici kesiler ile astigmat giderilebilmektedir.
Glokom ( göz içi basınç artışı ): Erken yada geç dönemde görülebilmektedir. Erken dönemde meydana gelen göz içi basınç artışı ilaçlar ile hızlı bir şekilde kontrol altına alınmaktadır. Geç dönemde görülen glokom genel olarak kullanılan kortizonlu damlalara bağlı olmaktadır. Bu durumda da glokomu düşüren ilaçların kullanılması gerekmektedir.
Enfeksiyon: Göz içi ameliyatlar sonrasında ciddi enfeksiyonlar oldukça nadir de olsa görülebilir. Önemli bir durumdur ve erken müdahale gerektirmektedir.
Doku reddi: Alıcı olan korneanın en iç tabakasını meydana getiren endotel hücreleri muhafaza edildiği için red riski oldukça azdır.

DALK Ameliyatı Özellikleri

DALK operasyonunda hastalar korneanın en iç tabakasını oluşturmuş olan endotel hücrelerini muhafaza etmektedir. Verici dokuya ait olan endotel hücreleri alınmadığı için kornea nakli red riski dramatik bir şekilde azalmaktadır. Böylece kortizonlu damla kullanım süresi de kısalır. Yara iyileşmesi daha hızlı olur ve dikişler ortalama 6 ay gibi bir süre içerisinde alınır.

Korneanın Alt Katman Nakli (DMEK)

Korneanın tam katının değil de yalnızca alt katmanının değiştirilmesi uygulamasına DMEK denilmektedir. En sık kalıcı kornea ödemi ( büllöz keratopati ) hastalığında tercih edilmektedir. Genetik kornea hastalıklarında belli bir yaştan sonra ya da bazı durumlarda katarakt ameliyatları sonrasında kalıcı kornea ödemi görülebilir.

DMEK Ameliyatı Aşamaları

Genel ya da lokal anestezi altında göz ve etrafı dezenfekte edilerek steril bir örtü ile örtülmektedir.
Korneanın en alt katmanı olan endotel soyulmaktadır.
Önceden hazırlanan verici kornea endoteli alıcıya nakledilmektedir.
Yara yerine 1-2 tane dikiş konulmaktadır.
Verici dokunun tutunmasının kolaylaştırılması için göz içerisine hava verilmektedir. Bu hava 1 hafta içinde yavaş yavaş çekilmektedir.
Göze antibiyotikli ilaç uygulanarak ameliyat sonlandırılmaktadır.

Bir kornea nakli çeşidi olan bu ameliyatın süresi ortalama olarak 40-50 dakikadır. Aynı anda yapılacak olan başka girişimler var ise ameliyat süresi uzayabilmektedir.

DMEK Ameliyatı Sonrasında Görülen Komplikasyonlar

Kornea alt katmanın alıcı olan yatağa tutunamaması: Bu durumun önlenmesi için göz içerisine hava verilmektedir. Uzun süre tutunamama durumunda ise tekrar girişim gerekebilmektedir.
Glokom (Göz içi basınç artışı): Erken ya da geç dönemde görülebilmektedir. Erken dönemde görülen glokom artışı göz içerisine verilen hava ile ilgili olabilmektedir. İlaçlar ile hızlı bir şekilde kontrol altına alınmaktadır. Geç dönemde görülen glokom genel olarak kullanılan kortizonlu damlalara bağlı olmaktadır. Bu durumda glokomu düşüren ilaçların kullanılması gerekmektedir.
Enfeksiyon: Göz içi girişimler sonrasında ciddi enfeksiyonlar nadir de olsa görülmektedir. Önemli bir durumdur ve erken müdahale gerektirmektedir.
Doku reddi: Bu durumda çeşitli ilaçlar kullanılarak doku reddedilmesi önlenmeye çalışılır.