Gözlerin ön tarafını koruyan ve ıslak kalmasını sağlayan bir tabaka vardır. Bu ıslak tabaka sayesinde göz çevresel faktörlerden ve çeşitli mikroorganizmalardan korunabilir. Örneğin toz, rüzgar ve polen gibi etkenler göz yapısına zarar verebilmektedir ve gözün yeteri kadar nemli olmadığı durumlarda göz yapısının içerisindeki çeşitli katmanlarda veya göz çevresinde enfeksiyon ve iltihaplara neden olabilir. Gözyaşı bazı durumlarda salgılanamaz. Gözü hasarlardan koruyan ıslak tabakanın yeteri kadar olmaması sorunu nedeni ile gözler kurur ve çeşitli semptomlar ortaya çıkar. Bu sebeplerden dolayı göz problemleri yaşayanlar için kuru göz tedavisi uygulanmaktadır. Kişilerin yaşam kalitesini son derece etkileyen göz kuruluğu, mutlaka önem verilmesi gereken bir konudur. Uzman hekimler tarafından yapılan değerlendirmeler sonucunda göz kuruluğuna neden olan faktörler tespit edilir ve göz yapınıza en uygun tedavi yöntemi kullanılıp en kısa sürede gözünüzün işlevini sağlıklı bir şekilde yerine getirmesi sağlanır.
Göz kuruluğuna neden olan pek çok faktör vardır. Bunlar gözün biyolojik yapısından kaynaklanabileceği gibi çevresel etkenler sebebi ile de meydana çıkabilir. Göz kuruluğu hastaların yaşam kalitesini son derece etkileyen bir unsurdur. Bu sebeple kuru göz tedavisi oldukça önem arz ededn bir konudur. Göz kuruluğu sebebiyle göz tabakasında veya çevresinde rahatsızlık hissi oluşması muhtemeldir. Bunun yanı sıra göz kuruluğuna farklı hastalıklar da eşlik edebilir ve bu sebeplerden kaynaklı kişilerde ciddi sağlık problemleri meydana gelebilir.
Bu faktörlerden bazıları aşağıda verilmiştir:
Göz kuruluğu hastaların günlük yaşamını oldukça fazla etkilemektedir. Gözün ıslak tabakası yetersiz kaldığından gözler çevresel etmenlere karşı korunamaz ve gözlerde çeşitli hasarlar meydana gelebilir. Hastalar hem iş hayatlarında hem de sosyal yaşamlarında rahat hareket edemezler ve görme problemleri yaşayabilirler. Örneğin göz kuruluğu sorunu yaşayanlar eskisi kadar uzun sürelerde bilgisayar ekranının karşısında oturmakta güçlük çekerler veya toz, kir, polen ve rüzgarlı ortamların olduğu alanlarda vakit geçirmekte zorlanırlar.
Aşağıda hastaların en çok problem yaşadığı şikayetler ve kuru göz tedavisi gerektirebielcek göz kuruluğu belirtileri verilmiştir:
Kuru göz tedavisi için en çok kullanılan yöntemler göz damlaları ve çeşitli jellerdir. Öncelikle hekim tarafından hastanın gözü ve çevresi muayene edilir. Gereksinimler doğrultusunda çeşitli tetkik ve tahliller yapıldıktan sonra göz kuruluğuna neden olan faktörler belirlenir. Yapılan değerlendirmeler sonucunda hastanın göz yapısına en uygun olan gözyaşı preparatı, suni göz damlası veya jeller tercih edilir. Göz kuruluğu için kullanılan bu yöntemler yetersiz kaldığında ise çeşitli operasyonlara ihtiyaç duyulabilir. Hastanın göz kuruluğu şikayetin durumuna bağlı olarak gözyaşı kanalları operasyon ile tıkaçlar kullanılarak kapatılabilir. Böylece gözyaşı kanalları tıkanacağı için hastaların gözyaşları veya kendi gözyaşı dışında uygulanacak olan suni gözyaşları gözlerde çok daha uzun sürelerde kalması sağlanabilir. Hastalarda bazı durumlarda gözyaşının yağ tabakasındaki eksiklikten dolayı göz kuruluğu meydana gelebilir. Gözyaşının yağ içeren tabakası meibomian bezleri ile salgılanır. Meibomian bezlerinde meydana gelen herhangi bir hasar gözlerde fonksiyonel bozuklukların oluşmasına neden olur. Gözyaşındaki yağlı tabakanın salgılanmaması durumunda gözyaşı gözün yüzeyinden çok daha hızlı buharlaşır ve göz kuruluğu meydana gelir.
IPL Lazer tedavisi ile gözyaşındaki yağlı tabakanın salgılanmasına yönelik şikayetlere karşı ışın tedavisi uygulanabilir. Öncelikle gözyaşında yağlı tabakanın salgılanmasını sağlayan meibomian bezlerinin tıkalı olan kısımları açılır. Göz kapaklarına verilen ısı arttırılarak tıkalı olan kanallar çeşitli teknikler ile yumuşatılır ve inflomasyonun azaltılması hedeflenir. Aynı zamanda göz tabakası ve çevresinde bakteri ve parazit gibi çeşitli mikroorganizmalar mevcut ise IPL lazer tedavisi ile bu mikroorganizmaların zararlı etkileri azaltılır ve gözyaşı tabakasında yağı üreten meibomian bezleri daha iyi salgılama yaparak fonksiyonlarının çalışması düzeltilir. IPL Lazer ile uygulanacak olan ışın tedavisi, hastalardaki göz kuruluğu şikayeti belirgin olarak azalır. Işın tedavisi sonrasında hastalara masaj uygulanır ve rahatlıkla taburcu edilebilir. Bununla birlikte hastalara çeşitli tedbirlere uyması gerektiği tavsiye edilir. Gözün ıslak tabakası yetersiz olduğunda, hastaların vakit geçireceği ortamlar hijyenik olmalı ve toz, rüzgar, kir ve polen gibi maddeleri olabildiğince az içermelidir. Hastalar nemli ortamları tercih etmeli veya bulundukları ortamı daha nemli bir hale getirmeye çalışmalıdırlar. Bir diğer faktör de kontakt lens kullanımıdır. Hastalar kontakt lens kullanımına dikkat etmelidir. Kontakt lensleri göz yapılarına uygun olmalıdır ve mutlaka hijyenini korumalıdır. Kontakt lensler çok uzun süre kullanılması göz yapısına hasar verip gözleri tahriş edebilir. Göz kuruluğu şikayetlerinin azalması için hastaların kontakt lenslerini geceleri çıkarmaları ve uzun süre kullanmamaları tavsiye edilir. Bunun yanı sıra göz kuruluğuna eşlik eden başka hastalıklar da mevcut ise farklı yöntemler veya ek ilaçlar kullanılabilir. Nadir görülen bir durum bile olsa göz kuruluğu şikayeti ile gelen bazı hastalarda korneanın yani göz yapısının önünde bulunan saydam tabakanın hasar alması ve saydamlığında azalma meydana gelmesi gibi durumlar ile karşılaşılabilir. Görme problemleri, gözlerde çabuk yorulma, göz bölgesinde kızarıklık, şişme, yanma ve batma hissi gibi durumlar için ise çeşitli değerlendirmeler yapılır ve kişilere özel en uygun kuru göz tedavisi yöntemi uygulanır.
Gözyaşı, sabit hızda üretilen ve gün boyu göz tabakasının ve çevresinin nemli halde kalmasını sağlayan bir yapıdır. Göz içerisinde herhangi bir problem oluşmaması ve gözün rahat çalışabilmesi için yeteri kadar gözyaşı üretilmelidir. Gözyaşının yeteri kadar üretilemediği veya gözyaşının yeterince kaliteli olmadığı durumlarda göz tabakasında ıslak bir yapı oluşamaz. Gözün nemli olmadığı zamanlarda fonksiyonel işlevlerini rahatlıkla yerine getiremez ve kuru göz şikayeti meydana çıkar. Bu noktada en önemli konulardan birisi düzenli olarak göz kırpma hareketini gerçekleştirmektir. Bu sayede göz tabakasında pürüzsüzlüğü sağlamaya yarayan bir film tabakası meydana gelir. Bu ince gözyaşı tabakası içerisinde sanıldığı gibi sadece su barındırmaz. Aynı zamanda gözyaşı tabakası içerisinde yağ ve mukus gibi katmanlarda yer alır. Sağlıklı ve düzenli olarak fonksiyonlarını yerine getiren göz kapağı, içerisinde bulunan salgı bezleri ile yağ ve mukus üretir. Dolayısıyla göz kapağında meydana gelen herhangi bir enfeksiyon da gözyaşı tabakasının sağlıklı bir şekilde oluşmasını engelleyeceğinden bu noktada da gereken özen gösterilmelidir. Kuru göz tedavisi ile gözün nemli kalması amaçlanır. Göz kuruluğu tedavi edilmemesi durumlarda görme bozuklukları, kornea iltihabı, göz enfeksiyonları ve daha pek çok probleme yol açabilir. Sağlıklı bir göz ve kaliteli bir yaşam için kuru göz tedavisi oldukça önem arz etmektedir.
Kuru göz tedavisi için ilaçların yanı sıra hastaların çevresel faktörlere karşı da gereken özen ve dikkati göstermesi oldukça önem arz etmektedir.
Aşağıda kuru göze neden olabilecek durumlara karşı dikkat edilmesi gereken hususlar ve yapılması gerekenler verilmiştir:
Op. Dr. Yalçın İşcan Göz Hastalıkları Uzmanı